Konsept otomobillerin çoğunun yolculuğu, otomobil fuarlarındaki dönen platformlarda sona eriyor. Kimileri de, yeni fikirleri üretim bandına sokabilecek kadar şanslı oluyor. Rafa kaldırılmış ya da yola çıkmış fark etmez; konsept otomobiller ilginçtir ve kimisi geleceğin neye benzeyeceğini fısıldar. Şimdi, kemerlerini bağla ve asla yola çıkmayan en iyi konsept otomobillerin tarihinin keyfini çıkar…
ÖNCÜLER
Otomotiv sektörünün ilk çılgın çocukları bunları ortaya çıkarmadan önce, sektör tekdüzeliğin pençesindeydi
1938
Buick Y Job
Nedir?
“Pek sıra dışı değilmiş” diye hayıflanma; Harley Earl’ün tasarladığı, dünyanın ilk konsept otomobiline bakıyorsun.
Peki neden?
Büyük Buhran’ın ardından, otomobil üreticileri halkın dikkatini çekmeye ihtiyaç duyuyordu. Deneysel projelerde genellikle kullanılan X yerine, Y Job adını alan bu otomobil, ABD ve ötesinin otomobil tasarımı anlayışını değiştirdi. Sana şu an pek bir sıradan gelse de, başlı başına tasarımı ve açılır kapanır farları, 1938’in güzel insanları için tahmin edebileceğinden çok daha şok ediciydi.
‘OHA!’ Metre: 7/10
1960
Pininfarina X
Nedir?
İtalyanlar’ın, Firebird III (sağda) gibi çılgın Amerikan konseptlerine yanıtı.
Peki neden?
Tekerlerin garip konumunun sebebi sürüklemenin azaltılmak istenmesi. Pininfarina X, 0,23 ile bugün bile etkileyici sayılan bir değere ulaşmayı başardı. Uzay çağının mühendisleri, Sputnik ile heyecanlanan ve uzaylıları bekleyen nesle göre bir otomobil ortaya çıkardı. Sonuç olarak, Jetgiller’den George’un aracına benzeyen X, aşırı konsept otomobiller furyasının ilklerinden biri olarak yol yüzü göremeden rafa kaldırıldı.
‘OHA!’ Metre: 9/10
1959
General Motors Firebird III
Nedir?
GM’in çılgın konsept üçlemesinin sonuncusu; tasarımı Chevy ile Cadillac’ı bir hayli etkilemişti.
Peki neden?
Rus Sputnik uzaya giden ilk insan yapımıydı ve ABD 60’larda uzaya çıkmayı kafaya koymuştu. Eğer astronot değilsen, uzaya gidemezdin fakat bu otomobil ile uzay deneyimini yaşayabilirdin. Firebird konseptlerinin üçü de gaz türbinli otomobillerdi. Firebird III, Whirlfire GT-305 isimli motorla çalışıyordu. Yedi kanatlı gövdesi tamamen titanyumdu, direksiyon yerine kumanda koluna ve yönlendirme sistemine sahipti.
‘OHA!’ Metre: 10/10
YENİ ÇAĞ KONSEPTLERİ
60’ların sonundan 70’lere kadar uzanan süreç, tasarımcıların en özgür dönemiydi. Yaratıcılıklarını en çılgın prototiplerle ortaya koydular.
1967
Lamborghini Marzal
Nedir?
Lamborghini logosunu taşıyan nadir dört kişilik otomobillerden. Metalik döşemeleri ve yukarıya açılan kapıları çağın ötesindeydi.
Peki neden?
Ferruccio Lamborghini, 1967’de otomobil dünyasını Miura ile sallamıştı. Sıradaki hedefi dört kişilik bir süper otomobil yapmaktı. Tam da bu noktada, Marcello Gandini Marzal ile ortaya çıktı. Yarı V12 motordan güç alan dört kişilik otomobilin cam kapıları, Ferruccio tarafından beğenilmedi: “Kadınların bacakları ortada olacak” dedi. Gümüş derisi ile cam kapıları gitti ve Marzal, Espada adıyla yola çıktı.
‘OHA!’ Metre: 6/10
1970
Bertone Stratos Zero
Nedir?
Bertone’ye Lancia’dan büyük para kazandıran gerçek bir başarı öyküsü.
Peki neden?
Nuccio Bertone sıkıntılıydı çünkü Lancia yeni ralli otomobilini yaptırmak için en büyük rakibi Pininfarina ile görüşüyordu. Düşündü ve durumu Bertone lehine dönüştürebilecek bir fikir buldu. İkinci el bir Lancia Fulvia’yı alıp, bu dünyadan değilmiş gibi görünen Stratos Zero’yu ortaya tasarladı. Bertone toplantı ayarladı ve Stratos Zero’yu Lancia genel merkezine götürdü. Herkes büyülendi ve Bertone işi aldı.
‘OHA!’ Metre: 9/10
SATILIK KONSEPT OTOMOBİLLER
Dünyanın en yaratıcı konsept otomobillerini (bazıları üretime de girdi) geliştirmesine rağmen; Bertone, 2009 yılında sıfırı tüketti ve müzelik otomobillerini satışa çıkardı. Koleksiyoncular, aniden asla satılmamış bu eşsiz otomobillere sahip olma şansı ile karşı karşıya kaldı. Bertone’nin altı harikası satıldı ve en yüksek fiyatı, 1,2 milyon pound ile Lamborghini için tasarladıkları Marzal aldı. Lancia Stratos Zero ile Sibilo, Lamborghini Bravo ile Athon ve Chevrolet Testudo da yeni sahiplerine gitti.
1970
Ferrari 512 S Modulo
Nedir?
Konsept otomobil çılgınlığının doruk noktalarından biri. Sürülmesi imkansız, içine girmesi ise büyük külfetti.
Peki neden?
İtalyan tasarımcılar 60’ların sonunda çılgın konseptler tasarlamak konusunda birbirleri ile yarışıyordu. Modulo da onlardan biri, formuna köle olmuş bir otomobildi. Tekerlekleri sağa sola dönemiyordu; rahatça içine girebilmek ve camını açıp hava almak gibi işlevler de tasarımı yüzünden imkansızdı. Ferrari 512S yarış otomobili baz alınarak geliştirilen bu konsept, işlevsellikten uzak tasarım akımının bayrak tutanlarından.
‘OHA!’ Metre: 10/10
1971
Alfa Romeo Caimano
Nedir?
Alfa Romeo’nun 70 model Alfasud’un spor sürümünü geliştirme teşebbüsü.
Peki neden?
Giorgetto Giugiaro’nun ItalDesign’ına gelen ilk büyük iş, Alfa Romeo Alfasud’u tasarlamaktı. Alfasud beğenildi ve üretildi. Sonra Alfa Romeo bu otomobilin spor sürümünü geliştirmek için yine ItalDesign’ın kapısını çaldı. Giugiaro, bu çılgın spor otomobili geliştirdi. İçi dışı harika görünen bir otomobil olsa da, Alfa bunu üretim bandına sokmadı. Bunun yerine, yine Giugiaro’nun tasarladığı Alfa Romeo Alfasud Sprint üretildi.
‘OHA!’ Metre: 7/10
1978
Lancia Sibilo
Nedir?
Lamborghini Miura ve Countach’ın yaratıcısından, dışı kadar içi de sıradışı bir otomobil.
Peki neden?
70’lerin ortasına gelindiğinde, Marcello Gandini daha düz hatlara ilgi duymaya başlamıştı. Sibilo onun kıvrımları geride bırakma teşebbüslerinin ilklerindendi, ancak asıl amacı camları tam anlamıyla otomobilin hatlarına yedirmekti. Neden mi? Tabii ki çirkin cam lastiklerinden kurtulmak ve daha iyi hava devinimi için. Sibilo bu avantajını hiç kimseye yaşatamadı ama dört yıl sonra, Audi bu fikri yeni 100’de kullandı.
‘OHA!’ Metre: 6/10
80’LER VE 90’LAR
Pazarlama gerçekleri ve güvenlik düzenlemeleri çılgınlığı sınırlasa da, imkansız fikirler ortaya çıkmaya devam etti.
1988
ItalDesign Aztec
Nedir?
Aztec, ItalDesign’ın 88’de geliştirdiği üç konsept otomobilden en iyisi.
Peki neden?
Üstü açık Aztec’in ortadan ayrılmış kokpiti, yüksek hızda iletişim için kulaklık gerektiriyordu. ItalDesign’ın bu otomobili üretme gibi bir planı yoktu ama Japon milyonerin teki Aztec’in haklarını satın aldı ve 50 tane üretmeye karar verdi (yalnızca 18 tane üretildi). Aztec hızını, arka bölümünde konumlandırılan 250 beygir gücündeki beş silindirli Audi motoruna ve karbon fiber, Kevlar, alüminyum karışımı hafif gövdesine borçluydu.
‘OHA!’ Metre: 8/10
1983
Ford Probe IV
Nedir?
Büyük, kalın ve tekerleri yanlara dönmeyen bir otomobil. Savaş uçağı kadar iyi hava devinimine sahip olacak şekilde tasarlandı.
Peki neden?
Probe IV, Ford’un dört kişilik bir otomobilin savaş uçağı kadar iyi bir hava sürtünme katsayısına sahip olabileceğini kanıtlamak istemesi üzerine ortaya çıkan bir şampiyon. Hedef 0,152 seviyesine ulaşmaktı ve bu, 0,22 ile bugünün en iyisi Mercedes GLA’den bile daha ötesi demek. Probe’da her şey havanın otomobilin hızını olabilecek en az şekilde kesmesi üzerine tasarlandı. Otomobilin zor hedefi başarmasındaki en büyük rol ise tekerleklerin neredeyse tümünü havaya karşı koruyan esnek kaplamasıydı.
‘OHA!’ Metre: 7/10
1998
Renault Vel Satis
Nedir?
Büyük, dört kişilik, lüks bir konsept otomobil. Amacı ise Almanlar’ın yaptığından farklı görünmeye çalışmak…
Peki neden?
Renault, 25 ile 80’lerin yıldızlarından olmuştu. Dünyanın dört bir yanında iş insanlarının kullandığı 25’ler görmek mümkündü. Ancak onu takip eden Safrane hayal kırıklığı oldu. Renault, en azından Paris’i BMW ve Mercedes’e kaptırmamak için çılgın tasarımcıları serbest bıraktı ve 98’de Vel Satis ortaya çıktı. 98’in güzel insanlarını kendine hayran etti, kaldi ki tasarımı bugün için bile fütürist.
‘OHA!’ Metre: 6/10
1999
Fiat Ecobasic
Nedir?
En iyi konsept otomobillerin her zaman harika görünmediğinin bir kanıtı. İyi görünmüyor fakat fikir çok zekice ve ileri görüşlüydü.
Peki neden?
Fiat’ın yaşlı Panda’sının yenilenmesi gerekiyordu ve İtalyan üretici tüm çılgın fikirlerini Ecobasic’te bir araya getirdi. Mühendislerden istenen şey açık ve netti: Sürmesi ucuz, yapması ucuz çevreci bir otomobil. Sonuç olarak ortaya, dışı tamamen önceden boyanmış plastikten meydana gelen ve çevre düşmanı boyama sürecini es geçen bir otomobil olan Ecobasic çıktı. Hiç yollara çıkamamış olması üzücü.
‘OHA!’ Metre: 8/10
2000’LER
Konsept otomobiller firma yüzü haline geldi, Japonlar işe dahil oldu, elektrikli otomobiller geleceğin sır perdesini araladı.
2005
Pininfarina Maserati Birdcage 75th
Nedir?
Söylediklerine göre 50’lerin süper otomobili Birdcage’e saygı kuşağı. Asıl amaç ise tüpe benzer tasarımı göstermekti.
Peki neden?
Bir otomobil tasarım stüdyosu 75. yaş gününü kutlamak için başka ne yapabilir? Pininfarina, tüm ekibi bovlinge götürmek yerine, Maserati’nin klasik yarış otomobili Birdcage’i yeniledi. Cam kokpiti, göstergeleri ve alüminyum konsolu onu tam bir yer uçağı kılıyordu. Tasarımın altında ise Mesareti MC12 aksamı çalışıyordu. Pininfarina, 70’lerin çılgın tasarım anlayışını bir kez daha ortaya koymuş oldu.
‘OHA!’ Metre: 9/10
2006
Citroën C-Métisse
Nedir?
Citroën’in zamanında çok çekici tasarımlar yaptığının ve kıvılcımın hâlâ yerli yerinde durduğunun hatırlatıcısıydı.
Peki neden?
‘Hibrit’ (melez), 2000’lerin moda sözcüklerinden biriydi; düşük emisyon da her konsept otomobil için olmazsa olmaz hale gelmişti. Tüm melez konsept otomobiller benzin-elektrik kombinasyonuyken, Citroën’in C-Métisse’i dizel-elektrik meleziydi. Harika değil mi? Otomobilin 2006 Paris Motor Show’da büyük ilgi görmesini sağlayan özelliği ise bu değil, kalp eriten kavisli tasarımı ve beyaz deri içiydi. C-Métisse hiç üretilmeyerek ‘diğerlerinin’ arasına katıldı ancak, 2014 model Citroën DS5 onun tasarım çizgilerini yollara taşıdı.
‘OHA!’ Metre: 6/10
2003
Cadillac Sixteen
Nedir?
Cadillac bir dönem dünyanın en lüks otomobillerini üretti. 1000 beygir gücündeki Sixteen, o altın çağları tekrar ziyaret niteliğindeydi.
Peki neden?
Sixteen, Cadillac’ın dünyanın en iyi otomobilini geliştirebileceğini kanıtlamak için tasarlandı. General Motors, otomobili hiç üretmeyeceği için elini hiç korkak alıştırmamış. 1000 beygir gücündeki 13,7 litrelik V16 motoru, otomobile inanılmaz bir güç veriyordu. Tasarımı ise Cadillac’ın efsanelerinden 67 model Eldorado’dan esinlenildi. Tıpkı 60’larda olduğu gibi, Cadillac’ın milenyumda da harika otomobiller geliştirebileceğini kanıtladı. Hiç yollara çıkmamış olsa da, Cadillac’ın gelmiş geçmiş en güzellerinden birisiydi.
‘OHA!’ Metre: 4/10
2005
Nissan Pivo
Nedir?
Park ederken kafanı döndürmekten bıktın mı? Peki, gövdesi 360 derece dönebilen bir otomobile ne dersin?
Peki neden?
Garip bir zekanın veya düpedüz çılgınlığın dışa vurumu olan Pivo, dar alanlara park etmeyi inanılmaz kolaylaştıran bir otomobil tasarımıydı. Golf arabasına benzeyen bu elektrikli üç kişilik otomobilin gövdesi 360 derece dönebiliyordu. Nissan’ın elektrikli otomobillerin faydalarını göstermek için ilk teşebbüsüydü ve geleceğe ait gibi görünüyordu. Gel gelelim, dünya bu denli fütürist bir fikre hazır değildi.
‘OHA!’ Metre: 10/10
2006
Saab Aero-X
Nedir?
Saab’ın yeni fikirlere sahip olduğunu kanıtlama girişimi.
Peki neden?
General Motors 1999 yılında Saab’ı satın aldı ama bu İsveçli ile ne yapacağını pek bilmiyordu. O ilk coşku ve heyecandan, muhteşem bir otomobil olan Aero-X çıktı. Transformers’ı andıran şekilde açılan kokpiti ve 3 boyutlu grafiklerden oluşan göstergeleri ile bu tasarım, ilginç bir şekilde insanların gözüne gözüne sokuldu ve hayranlar edindi. Hayranları otomobilin üretilmesi için çok dil dökse de, General Motors’un Saab heyecanı geçince Aero-X rafa kaldırıldı.
‘OHA!’ Metre: 5/10
2008
BMW Gina Light Visionary Model
Nedir?
BMW’nin otomobil kavramını, canlı bir araçla kökten değiştirmek istemesi.
Peki neden?
Otomobiller, değişken şartlara uyum sağlaması gereken, hareket eden objeler. Madem öyle, neden deri değiştirmesinler? Gina, insan gibi gözlerini (farlar) açabiliyor, bir kapısı yok; ihtiyaç duyduğunda esneyerek kapı oluşturuyordu. BMW’nin insan ile aracı arasında duygusal bir bağ kurmak istemesi ile ortaya çıkan Gina, en basit anlatımla esnek bir otomobildi. Neye ihtiyaç duyuyorsan o formu alabiliyordu.
‘OHA!’ Metre: 10/10
HOLLYWOOD KONSEPTLERİ
Lexus 2054
Azınlık Raporu (2002)
Steve Spielberg, Lexus’tan 2054 model bir otomobil istedi. Onlar da kendi kendini süren 2054’ü tasarladı.
Audi RSQ
Ben, Robot (2004)
Uçan otomobil RSQ, dedektif Will Smith tarafından 2035 yılında kullanıldı. 2007 model Audi R8 ile benzerlikleri var.
Chevrolet Camaro Concept
Transformers (2007)
Michael Bay, iyi huylu Bumblebee’yi çok agresif bir Camaro’ya dönüştürdü. Her hali sevilir.
BUGÜN
Konsept otomobiller hâlâ çılgınlar ancak, artık eskisinden daha sürücü dostu ve eğlenceliler.
2014
Kia GT4 2+2 Stinger
Nedir?
Kia’nın güvenli aile otomobillerinden daha fazlasını yapabileceğini gösteren, arkadan çekişli bir otomobil.
Peki neden?
GT4 Stringer, çoğunun aksine üretilmeye elverişli bir konsept otomobil. Çok şık görünmesi seni yanıltmasın, Kia ölçüp biçmiş ve 2016’da Toyota GT86’dan daha uygun bir fiyatla satışa sunmaya karar vermiş. 315 beygir gücündeki 2 litrelik turbo motoru, Kia’nın Optima serisi yarış otomobillerinden alınmış. Arkadan çekişli ve düz vitesli bu otomobilin fütürist içi de, en az dış görünümü kadar dikkat çekici.
‘OHA!’ Metre: 6/10
2013
Toyota FT-1
Nedir?
Gran Turismo 6 için tasarlanan bir konsept yarış otomobili.
Peki neden?
Toyota genellikle güvenli otomobiller geliştiren, suya sabuna dokunmayan bir üretici ancak, Supra gibi otomobilleriyle hız konusunda da elinin boş olmadığını gösteriyor. Toyota şimdi de, FT-1 ile yollara büyük porsiyon bir Japon adrenalini pompalamayı planlıyor. Söylentiler, sivri hatlarıyla agresif bir görünüşe ve F1 stili vitese sahip bu otomobilin, bir gün Supra’nın yerine yollara çıkacağına işaret ediyor.
‘OHA!’ Metre: 7/10
2012
Toyota Fun-vii
Nedir?
Tekerlekli bir akıllı telefon demek istiyoruz ama asıl cevap, gördüğümüz en ilginç konsept otomobillerden biri.
Peki neden?
Toyota, gençlerin otomobillerden çok akıllı telefonlarla ilgilendiğini fark etti. Böylece, elektrikli bir otomobil ile dev ekranları bir araya getirdi. Otomobilin sağ ve sol kapı bölümleri ekranlardan oluşuyor, iç tarafı ise tam bir curcuna. İçeride dev haritalar, uygulamalar, sosyal ağ güncellemeleri cirit atıyor. Fun-vii yaratıcılık konusunda sınırları zorluyor fakat daha çok uzun bir süre yollara çıkamayacağı garanti.
‘OHA!’ Metre: 10/10
YOLA ÇIKMAYI BAŞARANLAR
VW Concept 1 1994
Volkswageni’in üretmeye niyeti yoktu, yalnızca Detroit Auto Show’da sergileyecekti ancak insanlar otomobili çok beğendi ve 98’de satışa sunulmasını sağladılar.
Audi TT 1995
Konsept otomobiller satışa sunulurken, genellikle uçuk yanları törpülenir. Audi TT, görüş açısı için uğradığı ufak cam değişikliği hariç, tamamen aynı kaldı.
BMW Z1 1987
BMW, 80’lerde yeni spor otomobilleri için sıradışı fikirler peşindeydi. Z1’in aşağı doğru açılarak yokmuş gibi görünen kapıları, otomobili diğerlerinden farklı kıldı.
Porsche Boxster 1993
Küçük ve görece uygun fiyatlı üstü açık Porsche. Konseptinden daha az detaylı ve daha uzun kaputlu olduğu için eleştirilmişti ama yine de büyük olaydı
